ជិះទូកគយគន់ទស្សនីយភាពនៅខេត្តសៀមរាប

នៅខេត្តសៀមរាប ភ្ញៀវទេសចរក្រៅពី ទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្ត ប្រាសាទ បាយ័ន និង ការទស្សនានៅតាម... ប្រាសាទនានា ជាច្រើនទៀតនោះ ក្រសួងទេសចរណ៍ ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរ អប្សរាបានរិះរកគ្រប់ មធ្យោបាយយ៉ាងច្រើន បង្កើត កន្លែងកម្សាន្តផ្សេងៗទៀតដើម្បីទាក់ទាញ និង បម្រើការទស្សនារបស់ភ្ញៀវទេសចរ ។ រមណីយដ្ឋានថ្មីៗ ទាំងនោះរួមមាន ភូមិវប្បធម៌ បាល់ឡុងហោះ សារមន្ទីរអង្គរ រមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ភ្នំក្រោម ៘ ហើយនៅ ចុងឆ្នាំ ២០១០ នេះ ការរៀបចំឱ្យមានជាកន្លែងជិះទូកកម្សាន្តនៅតាមដងទន្លេអុំដែលគេឱ្យឈ្មោះថា គង្គាអង្គរកំពុង មានការចាប់ អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និង ភ្ញៀវទេសចរបរទេស ។

ប្រសិនបើយើងចង់ទៅជិះទូកកម្សាន្តនៅទន្លេអុំ យើងគ្រាន់តែធ្វើដំណើរ នៅលើកំណាត់ផ្លូវមុខប្រាសាទ អង្គរវត្តឆ្ពោះទៅទិសខាងជើង ដល់ខ្លោងទ្វារខាង ត្បូងរបស់ប្រាសាទបាយ័ន នោះយើងនឹងបានឃើញរូប សំណាកយក្សទាញព្រ័តនៅលើស្ពានចូលបរិវេណប្រាសាទអង្គរធំ ហើយក្រឡេកមើលទៅខាងឆ្វេងដៃ នោះយើងនឹងបានឃើញផ្ទៃទឹកល្ហល្ហេវព័ទ្ធ ជុំវិញកំពែងខាងក្រៅប្រាសាទអង្គរធំ ទីនោះហើយជាទន្លេអុំ ។ នៅទីនោះមានទូកចែវដោយដៃដែលមានអ្នកចែវខ្លះ ស្លៀកពាក់ក្នុងសម្លៀកបំពាក់សម័យអង្គរ រង់ចាំភ្ញៀវ ទេសចររួចជាស្រេចដើម្បីជូនដំណើរភ្ញៀវទស្សនា ។ ទូកដែលនាំភ្ញៀវទេសចរខ្លះមានរាងដូចនាគ និង ទូកខ្លះមានរាងដូចជាហង្សរង់ចាំស្វាគមន៍ភ្ញៀវទេសចរដែលទៅជិះទូកកម្សាន្ត នៅទីនោះ ។

នៅពេលដែលយើងបានឡើងជិះនៅលើទូកនោះ វាហាក់បីដូចជានាំរូប យើងទៅកាន់អតីតកាលនៃ យុគសម័យបុរាណដ៏ត្រចះត្រចង់មួយដែលពោរពេញ ដោយភាពអស្ចារ្យ និង អច្ឆរិយៈ ដែលយើងពុំដែល បានជួបប្រទះនាពេលកន្លងមកពោលគឺយើងបានត្រឹមតែឮ និង បានត្រឹមតែជាក្តីស្រមៃប៉ុណ្ណោះ ។ ប៉ុន្តែពេល នេះគង្គាអង្គរបាននាំរូបយើងឱ្យទៅកាន់ក្តីស្រមៃពិតៗ ដោយដំណើរកម្សាន្តតាម ដងទន្លេអុំ នៅពេលដែល យើងកំពុងជិះទូកកម្សាន្តនៅតាមដងទន្លេអុំ យើងអាច មើលខ្លោងទ្វារចូលពីខាងត្បូងកំពែងប្រាសាទផ្នែកខាង ក្រៅពីជ្រុងខាងជើងរហូត ដល់ជ្រុងខាងលិច ពិសេសនោះនៅពេលភ្ញៀវទេសចរអាចទស្សនាទិដ្ឋភាពថ្ងៃ លិចដូចការទស្សនាថ្ងៃលិចនៅលើកំពូលភ្នំបាខែងដែរ ។ នៅពេលទស្សនាតាម ដងទន្លេអុំ យើងនឹងបាន ឃើញទេសភាពដ៏ស្រស់ត្រកាលនៃព្រៃព្រឹក្សា បក្សាបក្សី និង សំឡេងទឹករលកបោកច្រាំងបង្កើតបានជា តន្ត្រីធម្មជាតិមួយយ៉ាងពីរោះជក់ចិត្ត ធ្វើឱ្យអារម្មណ៍របស់យើងអណ្តែតអណ្តូងប្រៀបបីដូចខ្លួនយើងកំពុងស្ថិត នៅក្នុងយុគសម័យបុរាណមួយយ៉ាងពិតៗ ។

លោក លី សំអឿន នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន Green Earth Co.,Ltd​​ និង ជាអ្នកមើលការខុសត្រូវ ការអុំនៅទន្លេអុំបានឱ្យដឹងថា ទូកដែលយកមកដាក់ឱ្យ ភ្ញៀវទេសចរជិះនៅទីនេះ យើងបានចម្លងចេញពីប្រាង្គ ប្រាសាទនានាជាច្រើនដែលមាននៅតាមប្រាសាទដ៏ល្បីរបស់ខ្មែរពិតៗ ដូចជាទូកព្រះទីនាំងសម្រាប់ ព្រះមហាក្សត្រ គឺចម្លងតាមចម្លាក់សិលាចារឹកប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ ទូកនេះពុំ ដាក់ឱ្យភ្ញៀវធម្មតាជិះកម្សាន្តឡើយ ទុកសម្រាប់ឱ្យថ្នាក់ ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់សំខាន់ ឬ ភ្ញៀវពិសេសជិះតែប៉ុណ្ណោះ ក្រុមទូកចម្បាំងមានទូកមេទ័ពស្រួច មេទ័ពរង ទូក ក្រុម ទ័ពស្រួចចម្លងចេញតាមសិលាចារឹកនៃថែវប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ ប្រាសាទ បាយ័ន និង ប្រាសាទព្រះខ័នកំពង់ស្វាយ ។ ក្រុមទូកជំនួយមានទូកទ័ពជំនួយ ទូក លម្ហែ និង ទូកស្បេង្ផៀអាហារ គឺចម្លងចេញពីសិលាចារឹកនៃប្រាសាទបន្ទាយនៃ ថែវប្រាសាទអង្គរវត្ត ប្រាសាទបាយ័ន និង ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ ។

ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និង អន្តរជាតិដែលជិះទូកកម្សាន្តនៅទន្លេអុំត្រូវចំណាយ ពេលពី ១ ម៉ោងទៅ ១ ម៉ោងកន្លះ លើកំណាត់ផ្លូវ ៣១២ គីឡូម៉ែត្រ ។ ទូកដែល នាំភ្ញៀវកម្សាន្តចែកចេញជាពីរប្រភេទ គឺភ្ញៀវខ្មែរជិះក្នុងតម្លៃ ៣ ដុល្លារ ក្នុងម្នាក់ ឯភ្ញៀវបរទេសវិញជិះក្នុងតម្លៃ ៧ ដុល្លារក្នុងម្នាក់ ទូកនីមួយៗជិះបានតែគ្នាបួន នាក់ ឯទូកពិសេសជិះបានតែពីរនាក់ប៉ុណ្ណោះ ។ ចំណែកអ្នកចែវទូកវិញ យើង ឱ្យគេស្លៀកពាក់ខោអាវធម្មតាក៏បាន ឬក៏ឱ្យគេស្លៀកពាក់ខោអាវរបៀបបុរាណ ក៏បាន ។

ប្រវត្តិទន្លេអុំមិនផ្លូវការដែលសិក្សាចងក្រងដោយអង្គរគង្គាបានឱ្យដឹងថា ទន្លេអុំគឺជាឈ្មោះនៃបារាយណ៍ ទឹកពីសម័យបុរាណដែលតាំងនៅជិតៗនៃទីស្ថាន បុរាណប្រាសាទ ឬ ទីប្រជុំជនណាមួយ ភាគច្រើនដែលព្រះ រាជាសម័យបុរាណតែងតែស្នាក់អាស្រ័យនៅជាប្រចាំ ឬ ស្នាក់អាស្រ័យម្តងម្កាល ។ ស្ថាននាម ទន្លេអុំនេះមាន នៅសេសសល់ស្ទើរគ្រប់ទីកន្លែងនៃផ្ទៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន ដូចជា ទន្លេអុំខាងត្បូងក្រុងអង្គរធំ ខេត្តសៀមរាប ទន្លេអុំប្រាសាទនគរ បាជ័យ ខេត្តកំពង់ចាម និង ទន្លេអុំប្រាសាទភ្នំជីសូរ ខេត្តតាកែវ ជាដើម ៘

ទន្លេអុំគឺជាបឹងដែលកើតឡើងដោយស្នាដៃមនុស្សទាំងស្រុង ( និង មាន ខ្លះគឺមនុស្សបុរាណបានកែច្នៃអភិវឌ្ឍបឹង ឬ ត្រពាំងធម្មជាតិដែលមានស្រាប់ឱ្យ ប្រសើរឡើង) ។ រីឯតួនាទីរបស់ទន្លេអុំ គឺប្រើជាទីកន្លែងបង្វឹកហាត់អុំទូក និង ចែវទូកសម្រាប់ព្រះរាជា និង កងទ័ពរបស់ព្រះអង្គ ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពសម្រាប់ បម្រើតាមសេចក្តីត្រូវការ ក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃផង និង កសាងសមត្ថភាព ខាងកលយុទ្ធសឹកសង្គ្រាមជើងទឹកផង ។ ចំពោះព្រះរាជាវិញ ទ្រង់ក៏ប្រើប្រាស់ ទន្លេអុំធ្វើជាទឹកក្រសាលសប្បាយដោយអុំទូកកម្សាន្តផងដែរ ព្រោះទីនោះច្រើន ប្រកបដោយ សម្រស់ធម្មជាតិល្អផូរផង់គួរទីជាទីរមនា ហើយជាញយៗគេតែង ប្រារឰពិធីធំៗនៅក្នុងសាសនា និង សង្គមមនុស្ស នៅទីនោះជាទៀងទាត់ ដូចជា ពិធីតបស្នងអំណរគុណព្រះគង្គា និង លយកន្ទោង ( នាថ្ងៃចេញវស្សា ) ពិធីបុណ្យ អុំទូកនិងលយប្រទីប (ថ្ងៃ ១៥ កើត ខែកត្តិក ) នៅក្នុងទន្លេអុំនោះតែម្តង ។ ម៉្យាងទៀតទន្លេអុំក៏ប្រើសម្រាប់ជាប្រភពធនធានធារាសាស្ត្រពុំចេះរីងស្ងួត ដើម្បី ទ្រទ្រង់ដល់ជីវិតមនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ និង ស្រោចស្រពដល់ដំណាំកសិកម្មផង ដែរ ។ នៅក្នុងវិស័យជលផល ឬ មច្ឆជាតិគ្រប់អម្បូររស់នៅបន្តពូជពង្សរួចសាយ ភាយទៅដល់ព្រែក ស្ទឹង ទន្លេ បឹងបួធម្មជាតិនានា នៅជុំវិញតំបន់នោះផងដែរ ។ នៅសម័យបុរាណជនជាតិខ្មែរពុំហ៊ានល្មើស ឬ ធ្វើការនេសាទត្រីនៅក្នុងទន្លេអុំ ទេ ។

ចំពោះ “ទន្លេអុំក្រុំងអង្គរធំ” គឺមានតួនាទីដូចបានពោលមកខាងលើជា ប្រាកដ ប៉ុន្តែទន្លេអុំនេះមាន សារសំខាន់ជាច្រើនទៀត គឺវាជាគូជលសាការពារ ក្រុអង្គរធំពីគ្រោះទឹកជំនន់ និង រាំងស្ងួតផង ជារបាំងការពារ សឹកសង្គ្រាមផង ។ ម៉្យាងទៀតទន្លេអុំក្រុងអង្គរធំនេះអាចសំដៅដល់មហាសាគរដែលនៅព័ទ្ធជុំវិញ ភ្នំព្រះសុមេរុ ( ដែលមានប្រាសាទបាយ័នជាស្នូល និង កំពូល ) ។ បើសំអាងដោយ ទេវកថានៅក្នុងព្រហ្មញសាសនាវិញនោះ ទឹកទាំងឡាយដែលស្ថិតនៅក្នុងទន្លេអុំ នេះគឺប្រៀបស្មើនឹងទឹកអម្រឹត ព្រោះវាជាធាតុផ្សំ ឬ ជាសម្មតិកម្មនៃការល្បង ឫទ្ធានុភាពគ្នារវាងពួកទេវៈ និង អសុរៈ ដែលជាតួអង្គសំខាន់នៅក្នុងមហាទេវកថា “កូរសមុទ្រទឹកដោះ” ។

រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ព័ស្តុតាងជាក់ស្តែងដែលយើងឃើញរាល់គ្នា ហៅថា ទេវតា និង យក្ស ទាញនាគរាំសុគិថាជាព្រ័ត្រនៅលើស្ពានហាលនាពាក់ កណ្តាលទន្លេអុំ កាត់ពីត្បូងទៅខាងជើងឆ្ពោះចូលទៅ ផ្ចិតកណ្តាលក្រុងអង្គរធំនោះ វាមិនមែនត្រឹមតែជាសិល្បៈរចនាតុបតែងលម្អដូចយើងគ្រប់គ្នាគិតនោះទេ តែវាជាព័ស្តុតាងបញ្ជាក់ថានេះគឺជាទេវស្ថានដ៏ពិសិដ្ឋ រីឯទឹកនៅក្នុងទន្លេអុំ គឺ ជារូបធាតុមួយដែលនាំឱ្យកើតមាន “ទឹកអម្រឹត”នោះឯង ។ នៅក្នុងសម័យអង្គរ នៅក្នុងព្រះរាជពិធីឡើងគ្រងរាជ្យរបស់មហាក្សត្រនីមួយៗ គេបានធ្វើពិធីដងយកទឹកពីកសិណទន្លេអុំ ( និង ស្រះស្រង់ បារាយណ៍ និង ទឹកជប់ពីកំពូលភ្នំគូលែន ) យកទៅធ្វើជាគ្រឿងសក្ការបូជាដ៏ពិសិដ្ឋផងដែរ ។

ឈ្មោះពីបុរាណរបស់ទន្លេអុំ គឺប្រហែលមកពីពាក្យថា “ទន្លេអម្រឹត” លុះ ចំណេរចីរកាលក្រោយមក កម្លាយសូរសៀងនិងភាសានិយាយកាត់មកនៅ ត្រឹម “ទន្លេអុំ” ។ ទន្លេអុំនេះមានបណ្តោយពីកើតទៅលិចប្រមាណ ៣គីឡូម៉ែត្រហើយខណ្ឌចែកត្រង់ចំណុចកណ្តាលដោយស្ពានហាល ( ដែលយើងហៅថា ស្ពានទន្លេអុំ ) ។ ទទឹងទន្លេអុំប្រហែលជា ១២០ ម៉ែត្រ និង មានជម្រៅទឹកប្រមាណ ៣-៥ ម៉ែត្រ ( បច្ចុប្បន្នដោយសារពុំមានការថែទាំ ទើបធ្វើឱ្យជម្រៅរបស់វារីង រាក់សល់ត្រឹម ១,៥-២,៥ ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ នៅជុំវិញមាត់ទន្លេអុំ គឺមានរៀបដោយ ជណ្តើរថ្មបាយក្រៀមយ៉ាងប្រណីត) ៕